Thông thường các bà mẹ trẻ sẽ được những người đi trước truyền đạt lại kinh nghiệm, tuy nhiên có những quan niệm xưa còn cổ hủ, lạc hậu, không khoa học. Nhằm giúp đỡ các sản phụ lần đầu được làm mẹ bớt căng thẳng, lo lắng, các bác sĩ Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ chia sẻ một số thông tin hữu ích về cách chăm sóc mẹ và bé sau sinh dưới đây:

Bí quyết chăm sóc mẹ bé

Vấn đề đi lại và nghỉ ngơi

Sau sinh,các bà mẹ nên dành hầu hết thời gian để nghỉ ngơi và chăm sóc đặc biệt để phục hồi sức khỏe. Mẹ bé cần được ngủ nhiều cho lại sức và nên nằm ngửa duỗi thẳng chân để sản dịch được tống ra ngoài dễ dàng hơn. Sau 6 giờ mẹ nên ngồi dậy đi lại nhẹ nhàng để tránh ứ sản dịch, nếu như vẫn còn mệt mẹ nên nhờ người nhà đỡ lúc di chuyển.

Vấn đề dinh dưỡng

Sau sinh mẹ thường bị mất nhiều máu vì thế 1 chế độ ăn hợp lý và có dinh dưỡng là yếu tố quan trọng đối với mẹ bé. Nếu sinh thường, hãy ăn các mẫu thức ăn kích thích ra sữa để đủ nguồn sữa cho con bú.  Nếu sinh mổ mẹ chỉ nên ăn và uống các thức ăn dạng lỏng trong 6 giờ đầu. Không nên kiêng khem quá nhiều thức ăn như quan niệm xưa, hãy ăn uống đủ nhóm chất để con với thể hấp thụ dinh dưỡng đông đảo nhất. Nên chọn mẫu thức ăn sở hữu phổ biến dinh dưỡng nhưng mà dễ tiêu hóa như: Canh trứng gà, cháo nhuyễn, rau xanh, cà rốt đỏ… không nên ăn mặn, tránh các gia vị mang mùi nồng cay với thể ảnh hưởng đến mùi vị của sữa mẹ làm trẻ không bú như hành, tỏi, tiêu, ớt…

Vấn đề về bầu sữa mẹ

Đối với vú, ngay các giờ sau sinh trước nhất, mẹ nên cho bé ti ngay sau lúc lau sạch đầu vú, để kích thích tuyến sữa tiết sữa. Mẹ nên cho bé bú chọn sữa non và bú nhiều lần trong ngày. Nếu việc tiết sữa bị tắc nên tích cực cho bé bú, triệu chứng đấy sẽ dần dần mất đi. Hạn chế vắt, bóp sai cách gây vỡ vạc tuyến, tia sữa. Cho trẻ bú mẹ sẽ giúp tử cung người mẹ co bóp tốt, sớm trở lại kích thước thông thường và tạo tình trạng ý thức háo hức, gắn bó tình cảm giữa mẹ và con

Vấn đề vệ sinh cá nhân

Vệ sinh thân thể sau sinh cũng cần phải chú ý, bởi sau sinh sản dịch ra phổ biến, cần vệ sinh vùng âm hộ ít nhất là 3 lần/ngày vào sáng, chiều và tối trước lúc đi ngủ. Nếu sản dịch ra nhiều, sản phụ nên vệ sinh thường xuyên hơn. Cần thay băng, giấy vệ sinh, khăn, nước rửa cũng phải sạch sẽ, tốt nhất nên sử dụng nước đun sôi để nguội hoặc nước ấm. Có thể dùng dung dịch vệ sinh sát khuẩn pha loãng để rửa. Sau khi rửa xong thì sử dụng khăn thấm cho khô.

Trong quá trình sinh đẻ, cơ thể sản phụ tiết ra nhiều mồ hôi, nên cần phải tắm gội cho sạch sẽ. Tuy nhiên việc tắm gội cần diễn ra nhanh từ 5-10 phút, không nên tắm trong bồn, chậu (đặc biệt là không nên ngâm mình trong nước). Phòng tắm phải kín gió và nên tắm bằng nước ấm dù thời tiết nóng hay lạnh. Đối có các mẹ đẻ mổ hay cắt tầng sinh môn, nên thận trọng với vết thương để giảm thiểu bung tuột mối chỉ.

Vấn đề về tinh thần

Được chào đón đứa con yêu dấu sau bao ngày trông chờ là điều hạnh phúc nhất mà người mẹ cảm nhận được. Tuy nhiên, sau vài ngày coi sóc bé chưa quen, phải thức dậy liên tiếp vào ban đêm, hay với phần lớn việc xảy ra mà bản thân người mẹ chưa sẵn sàng ưng ý. Kèm theo đó là sự thay đổi hormone trong thân thể làm mẹ trở nên mỏi mệt, tính tình trở lên khó chịu, đôi lúc gắt gỏng vô cớ. Những lúc thế này rất cần sự an ủi, sẻ chia của chồng và người thân. Những mẹ không nên nghĩ suy đa dạng giảm thiểu trạng thái trầm cảm sau sinh- một căn bệnh hay gặp phải ngày nay.

Cách chăm sóc bé

Sữa uống cho bé

Trẻ sơ sinh cần được bú sữa mẹ ngay sau sinh, bởi sữa mẹ không những chứa hỗn hợp hoàn hảo các chất đạm, các vitamin và khoáng chất cho nhu cầu phát triển của trẻ. Sữa mẹ còn chứa một lượng các lợi khuẩn giúp tăng cường bảo vệ miễn dịch cho trẻ. Những vi khuẩn này qua sữa mẹ vào cơ thể bé trực tiếp, từ đó giúp kích hoạt, bảo vệ miễn dịch cho trẻ sau sinh.

Nếu mẹ thiếu sữa có thể cho trẻ uống thêm sữa công thức phù hợp theo tháng tuổi.

Nếu trẻ bú kém có thể dùng thìa bón thêm cho trẻ. Chú ý: dụng cụ cho trẻ ăn cần được luộc sôi trước khi sử dụng. Tay người chăm sóc rửa sạch sẽ.

Lưu ý: Trẻ sơ sinh dễ nôn trớ khi ăn no do cơ thắt tâm vị đóng chưa tốt. Trẻ đẻ non hay bị sặc, tím tái khi ăn do chưa có sự phối hợp tốt 3 phản xạ thở, bú và nuốt. Vì vậy không ép trẻ bú nhiều. Cho trẻ ăn ít một, đổ thìa. Sau khi trẻ ăn no, không đặt trẻ nằm ngay, đỡ trẻ ở tư thế đầu cao, mặt nghiêng sang một bên, vỗ ợ hơi.

Giữ ấm cho bé

Khi ở trong bụng mẹ, trẻ đã quen với môi trường nhiệt độ ổn định, khi ra môi trường bên ngoài, nhiệt độ thay đổi khiến trẻ phải tự thích nghi, tuy nhiên cơ chế thích ứng của bé còn rất kém, và bé cần được giữ ấm ngay lập tức. Nhiệt độ phòng thích hợp của bé ở mức 27 – 32 độ C.

Vệ sinh miệng

Mẹ nên vệ sinh miệng cho trẻ thường xuyên bằng nước đun sôi để nguội hoặc nước muối sinh lý .

Chăm sóc da cho bé

Tắm cho trẻ hàng ngày bằng nước ấm 37 độ C. Phòng tránh hăm cho trẻ. Bởi lẽ da trẻ sơ sinh mỏng, dễ bị tổn thương, hăm, đỏ. Vì vậy không để da trẻ tiếp xúc lâu với tã ẩm, ướt, nên thay tã thường xuyên cho trẻ, khi trẻ bị hăm cần bôi thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.

Theo dõi thân nhiệt, nhịp thở và màu sắc da của trẻ

Nhiệt độ bình thường của trẻ từ 36,5°C – 37,2°C (nhiệt độ cặp nách). Trẻ sơ sinh có thể bị hạ thân nhiệt cả khi vào mùa hè, từ đó trẻ dễ bị viêm phổi, do vậy mẹ cần cho trẻ nằm phòng thoáng, nhiệt độ phòng thích hợp, đủ ánh sáng. Không quấn trẻ quá kỹ dễ làm trẻ sốt, viêm da, viêm phổi …

Trẻ sơ sinh có nhịp thở bình thường 40-60 lần/phút, trẻ thở đều, nếu thấy trẻ thở nhanh hơn 60 lần/phút hoặc thở chậm hơn 40 lần/phút, hoặc thở không đều, khò khè hoặc co kéo lồng ngực là bất thường.

Cấu tạo đường thở của trẻ sơ sinh rất mềm và khí quản hẹp nên chú ý đến tư thế bế và đặt trẻ nằm sao cho đường thở không bị gập hoặc ngửa quá. Kê gối dưới vai, giữ cổ trẻ ở tư thế trung gian, đánh giá tư thế tốt bằng nhịp thở nhẹ nhàng, đều đặn, trẻ ngủ yên giấc.

Quan sát màu sắc da của trẻ: Bình thường da trẻ hồng, môi và đầu chi hồng. Nếu thấy da trẻ tái, nhợt, tím, hoặc vàng da cần đưa trẻ đến cơ sở y tế kiểm tra.

Các mẹ nên tin rằng món quà quý giá nhất mà bạn có thể tặng cho con bạn và cả thế giới này đó chính là sức khỏe của bản thân bạn. Do vậy, các mẹ sau sinh nên biết chăm sóc bản thân đúng cách để có một sức khỏe tốt, một tinh thần thoải mái chăm sóc con yêu khôn lớn.